- αγγειόσπερμα
- Η σημαντικότερη από τις δύο υποδιαιρέσεις των φανερόγαμων φυτών· σε αυτή περιλαμβάνονται όλα τα φυτά που έχουν άνθη και παράγουν σπέρματα, τα οποία περιέχονται στην ωοθήκη, ενώ στα γυμνόσπερμα τα ωοκύτταρα είναι γυμνά. Η ωοθήκη των α. είναι κλειστή κοιλότητα, μέσα στην οποία τα ωοκύτταρα έχουν διάταξη και θέση (συγκρότηση καρπόφυλλων) που ποικίλλουν από ομάδα σε ομάδα φυτών.
Επάνω στην ωοθήκη υπάρχουν ένας ή περισσότεροι στύλοι, που έχουν στην κορυφή τους ένα ή περισσότερα στίγματα και συγκροτούν τον ύπερο. Ο ύπερος σχηματίζεται από τη σύντηξη και μεταμόρφωση των καρπόφυλλων, των οποίων ο αριθμός, η μορφή και οι διαστάσεις ποικίλλουν.
H γονιμοποίηση του ωοκυττάρου γίνεται όταν ένας κόκκος γύρης, που πέφτει ή μεταφέρεται επάνω στο στίγμα, αναπτύσσεται σε σωληνοειδή προβολή, η οποία, εισχωρώντας κατά μήκος του στύλου, φτάνει στον σπερματικό πυρήνα του ωοκυττάρου και τον γονιμοποιεί. Αμέσως ύστερα από το φαινόμενο αυτό σχηματίζεται ένας ειδικός ιστός, το δευτερογενές ενδοσπέρμιο, που αντιστοιχεί σε ένα από τα σημαντικότερα μέρη στη διάρθρωση του μελλοντικού σπέρματος.
Τα α. περιλαμβάνουν περισσότερα από 195.000 είδη και υποδιαιρούνται σε δύο κλάσεις: τα δικοτυλήδονα και τα μονοκοτυλήδονα. Η διάκριση αυτή οφείλεται, όπως δείχνουν και οι αντίστοιχοι όροι, στον αριθμό των κοτυλήδονων που έχει σπέρμα.
Τα α., στα οποία περιλαμβάνονται τα πιο γνωστά και διαδεδομένα φυτά, συναντιούνται σε όλες τις ηπείρους, σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, με εξαίρεση μόνο τις περιοχές όπου δεν είναι δυνατόν να ζήσουν ανώτερα φυτά. Στα α. ανήκουν δέντρα, δενδρύλλια, μικροί θάμνοι, φρύγανα και πόες, που αποτελούν περίπου τα 80-90% των φυτών της αγγειακής αυτοφυούς χλωρίδας (εξαιρούνται επομένως τα φύκια, οι μύκητες, οι λειχήνες και τα βρυόφυτα) όλων των περιοχών. Άλλοτε με άνθη πολύχρωμα και εντυπωσιακά και άλλοτε με μικροσκοπικά, οπότε συχνά έχουν διακοσμητικό φύλλωμα, τα α. ανήκουν στην κατηγορία των διακοσμητικών φυτών. Από την άποψη της εμφάνισής τους στον γήινο πλανήτη, τα α. είναι τα νεότερα φυτά, γνωστά μόνο από το ιουρασικό και ειδικότερα από το κρητιδικό και μετά· τα πρώτα έχουν εμφανιστεί περίπου πριν 150 εκατ. χρόνια από σήμερα.
Στα αγγειόσπερμα, τα ωοκύτταρα είναι κλεισμένα μέσα στην ωοθήκη, όπως φαίνεται στο κέντρο αυτής της εγκάρσιας τομής κάλυκα παπαρούνας.
* * *τα (Βοτ)οικογένεια φανερόγαμων φυτών που τα σπέρματά τους είναι κλεισμένα σε αγγεία.[ΕΤΥΜΟΛ. < angiospermae, νεολατιν. επιστημονικός όρος < ελλ. αγγείο + σπέρμα].
Dictionary of Greek. 2013.